Doniesienia o poprawie widzenia w ciemności pod wpływem marihuany są znane od dziesięcioleci. Pierwszy opublikowany raport pojawił się w 1991 roku. Jego autor opisał przypadek jamajskich rybaków, którzy palili lub spożywali nalewkę z konopi, aby lepiej widzieć podczas nocnego połowu.
28 lat temu farmakolog M.E. West z University of the West Indies w Kingston na Jamajce zauważył, że miejscowi rybacy palący marihuanę lub pijący nalewkę z liści i łodyg rośliny mieli „niesamowitą zdolność widzenia w ciemności” co umożliwiło im poruszanie się łódkami przez rafy koralowe. „Nie można było uwierzyć, że ktoś może poruszać się łodzią bez kompasu i bez światła w tak zdradzieckim otoczeniu” – napisał po tym, jak towarzyszył rybakom w nocnym połowie: „byłem wtedy przekonany, że człowiek, który wypił nalewkę z marihuany miał znacznie lepsze widzenie w nocy niż ja.”
Niektórzy z członków załogi powiedzieli Westowi, że marokańscy rybacy i mieszkańcy gór doświadczają podobnej poprawy po paleniu haszyszu, a w 2002 r. Inny zespół badawczy udał się do gór Rif w Maroku w celu dalszego zbadania wpływu marihuany na widzenie w ciemności. Dali syntetyczny kannabinoid jednemu ochotnikowi, a trzem innym haszysz. Następnie wykorzystali nowo opracowany zestaw do pomiaru czułości widzenia w nocy przed i po przyjęciu kannabinoidów. Potwierdzając wcześniejszy raport Westa, odkryli, że konopie poprawiły widzenie w nocy u wszystkich czterech badanych.
Teraz inne badanie dostarcza mocnych dowodów na to, że marihuana poprawia widzenie w ciemności, ujawniając mechanizm komórkowy, dzięki któremu konopie mogą poprawić widzenie w nocy. Odkrycia, opublikowane w dzienniku eLife, mogą mieć zastosowane u pacjentów leczonych na choroby zwyrodnieniowe oka, takie jak barwnikowe zwyrodnienie siatkówki.
West zasugerował, że konopie mogą poprawić wzrok, działając na mięśnie oka i rozszerzając źrenice. Wtedy więcej światła padałoby na siatkówkę, ale inne eksperymenty wykluczyły tę hipotezę, pokazując, że używanie marihuany zwęża źrenice. Możliwe jest również, że konopie mogą wpływać na aktywność w korze wzrokowej z tyłu mózgu, ale receptor CB1, które wiąże się z THC, znajduje się na znacznie wyższym poziomie w oku niż w korze wzrokowej, co sugeruje że wpływ marihuany na widzenie w ciemności jest spowodowany jej działaniem na komórki siatkówki.
Kolejne badania
Lois Miraucourt z Instytutu Neurologicznego w Montrealu i jego koledzy nie badali zjaranych rybaków, ale kijanki afrykańskiej ropuchy szponiastej, Xenopus laevis, które są przezroczyste, a zatem podatne na wszelkiego rodzaju eksperymenty, których nie można wykonać na ludziach ani w innych laboratoriach.
W jednym zestawie eksperymentów zastosowali syntetyczny kannabinoid do tkanki oka kijanek i wykorzystali mikroelektrody do pomiaru, jak komórki zwojowe siatkówki, których włókna tworzą nerw wzrokowy, reagują na światło. Naukowcy odkryli, że dzięki podaniu kannabinoidu komórki stały się bardziej wrażliwe, zwiększając szybkość, z jaką reagują zarówno na jasne, jak i ciemne bodźce. Bliższe badanie ujawniło, że nastąpiło to z powodu hamowania białka o nazwie NKCC1, poprzez jego działanie na receptor CB1. Ogólnie rzecz biorąc, eksperymenty te pokazały, że kannabinoidy zmniejszają stężenie jonów chlorkowych w komórkach zwojowych siatkówki, czyniąc je bardziej wrażliwymi na światło.
Następnie Miraucourt i jego koledzy przeprowadzili kolejny zestaw eksperymentów, aby ustalić, czy obserwowane reakcje komórkowe mogą przyczynić się do poprawy widzenia w nocy. Kijanki mają naturalną tendencję do unikania ciemnych ruchomych kropek, a naukowcy wykorzystali to, umieszczając kijanki na szalce Petriego i pokazując im ciemne kropki w różnych warunkach oświetleniowych, przy użyciu specjalnie zaprojektowanego oprogramowania wideo, aby śledzić ruch kijanek i unikania przez nich czarnych kropek.
W normalnych warunkach oświetleniowych nie zaobserwowano różnic między kijankami, które otrzymały syntetyczne kannabinoidy i tymi, które ich nie otrzymały. Jednak w ciemności kijanki pod wpływem kannabinoidu znacznie częściej unikały kropek, w porównaniu do trzeźwych kijanek, które reagowały na kropki jakby przypadkiem. Naukowcy doszli więc do wniosku, że syntetyczne THC poprawiło wrażliwość kijanek na kontrast w warunkach słabego oświetlenia.
Czy wyniki tych badań mają zastosowanie u ludzi? Należałoby przeprowadzić badania kliniczne na ludziach, ale jeśli tak, to mogą utorować drogę do leczenia chorób, takich jak barwnikowe zwyrodnienie siatkówki i jaskra, które powodują ślepotę, zabijając komórki siatkówki. Wiadomo, że kannabinoidy mają działanie neuroprotekcyjne na komórki siatkówki, więc leczenie oparte na konopiach może teoretycznie nie tylko poprawić wzrok u pacjentów z pogarszającym się wzrokiem, ale także spowolnić postęp takich chorób.